กฎหมายด้านวิศวกรรมในประเทศไทย
Posted: 13/08/2025
กฎหมายด้านวิศวกรรมเป็นกรอบการทำงานที่สำคัญในการควบคุมและกำกับดูแลการประกอบวิชาชีพวิศวกรรมในประเทศไทย เพื่อให้การปฏิบัติงานของวิศวกรเป็นไปตามมาตรฐานสากลและสร้างความปลอดภัยให้กับสังคม กฎหมายเหล่านี้ครอบคลุมตั้งแต่การควบคุมการประกอบวิชาชีพ การออกใบอนุญาต การกำหนดจรรยาบรรณ จนถึงการบังคับใช้กฎระเบียบต่างๆ
พระราชบัญญัติวิศวกร พ.ศ. 2542
ความเป็นมาและวัตถุประสงค์
พระราชบัญญัติวิศวกร พ.ศ. 2542 เป็นกฎหมายหลักที่ควบคุมการประกอบวิชาชีพวิศวกรรมในประเทศไทย โดยได้มาแทนที่พระราชบัญญัติวิชาชีพวิศวกรรมฉบับเดิมที่ใช้มาตั้งแต่ พ.ศ. 2505 กฎหมายฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ:
- ควบคุมการประกอบวิชาชีพวิศวกรรมให้เป็นไปตามมาตรฐานสากล
- ปกป้องผลประโยชน์ของสาธารณะจากการปฏิบัติงานทางวิศวกรรม
- ส่งเสริมการพัฒนาความรู้และทักษะของวิศวกร
- สร้างกรอบการทำงานที่ชัดเจนและเป็นธรรม
จรรยาบรรณแห่งวิชาชีพวิศวกรรมเป็นแนวทางการปฏิบัติที่วิศวกรทุกคนต้องยึดถือ ประกอบด้วยหลักการหลักดังนี้:
ต่อสาธารณะ:
- ให้ความสำคัญกับความปลอดภัยและสวัสดิภาพของสาธารณะเป็นอันดับแรก
- ปฏิบัติงานด้วยความซื่อสัตย์และความรับผิดชอบ
- หลีกเลี่ยงการปฏิบัติที่อาจก่อให้เกิดความเสียหายต่อสาธารณะ
- ปฏิบัติงานด้วยความเชี่ยวชาญและประสิทธิภาพสูงสุด
- รักษาความลับทางการค้าและข้อมูลที่ได้รับความไว้วางใจ
- หลีกเลี่ยงความขัดแย้งทางผลประโยชน์
- พัฒนาความรู้และทักษะอย่างต่อเนื่อง
- สนับสนุนการพัฒนาวิชาชีพและมาตรฐานการปฏิบัติงาน
- ให้ความเคารพและร่วมมือกับเพื่อนร่วมวิชาชีพ
สภาวิศวกรมีการออกประกาศเกี่ยวกับการกำกับดูแลจรรยาบรรณในกรณีต่างๆ เช่น กรณีเหตุแผ่นดินไหวและการวิบัติของอาคาร ซึ่งแสดงให้เห็นถึงความสำคัญของการปฏิบัติตามจรรยาบรรณในสถานการณ์วิกฤต
กฎระเบียบที่เกี่ยวข้อง
นอกจากพระราชบัญญัติวิศวกร พ.ศ. 2542 แล้ว ยังมีกฎระเบียบสำคัญอื่นๆ ได้แก่:
- กฎกระทรวงกำหนดสาขาวิชาชีพวิศวกรรมและวิชาชีพวิศวกรรมควบคุม พ.ศ. 2565
- กฎกระทรวงกำหนดอัตราค่าธรรมเนียมต่างๆ
- ข้อบังคับสภาวิศวกรว่าด้วยหลักเกณฑ์และคุณสมบัติของผู้ประกอบวิชาชีพ
กฎหมายวิศวกรมีความเชื่อมโยงกับกฎหมายสำคัญอื่นๆ เช่น:
- พระราชบัญญัติควบคุมอาคาร
- กฎหมายว่าด้วยโรงงาน
- กฎหมายสิ่งแวดล้อม
- มาตรฐานการก่อสร้างต่างๆ
ความท้าทายปัจจุบัน
- การปรับตัวเข้ากับเทคโนโลยีใหม่
- การรักษามาตรฐานคุณภาพในการก่อสร้าง
- การพัฒนาบุคลากรให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลง
- การบูรณาการกับเทคโนโลยี AI และ IoT
- การพัฒนามาตรฐานสีเขียวและความยั่งยืน
- การปรับปรุงกฎระเบียบให้สอดคล้องกับมาตรฐานสากล
กฎหมายด้านวิศวกรรมในประเทศไทยเป็นระบบที่ครอบคลุมและมีประสิทธิภาพในการควบคุมการประกอบวิชาชีพ โดยมีพระราชบัญญัติวิศวกร พ.ศ. 2542 เป็นแกนหลัก สภาวิศวกรทำหน้าที่กำกับดูแลและบังคับใช้กฎหมายอย่างเคร่งครัด เพื่อให้การปฏิบัติงานของวิศวกรเป็นไปตามมาตรฐานสากลและสร้างความปลอดภัยให้กับสังคม
การปฏิบัติตามกฎหมายและจรรยาบรรณแห่งวิชาชีพไม่เพียงแต่เป็นหน้าที่ทางกฎหมายเท่านั้น แต่ยังเป็นความรับผิดชอบทางสังคมของวิศวกรทุกคนในการสร้างสรรค์สิ่งแวดล้อมที่ปลอดภัยและยั่งยืนให้กับประเทศชาติและประชาชน